Fiscale jaarruimte: Hoe de Belastingdienst een deel van je pensioen betaalt

Wie onvoldoende pensioen opbouwt, kan zelf een aanvullende pensioenpot opbouwen. U hoeft dit niet in uw eentje te doen: de fiscus betaalt mee. Dit kan behoorlijk veel belastingvoordeel opleveren. Hoe gaat het in zijn werk?

Wanneer u minder pensioen opbouwt dan u later nodig heeft, kunt u zelf sparen of beleggen voor een aanvullend pensioen. Wil het zo zijn dat u minder pensioen opbouwt dan toegestaan door de overheid, helpt de fiscus u met het aanvullen ervan.

Wat zijn de fiscale voordelen?

Ten eerste hoeft u tijdens de opbouw geen inkomstenbelasting te betalen over het ingelegde bedrag. Als u het geld na uw pensionering krijgt uitgekeerd, moet u alsnog afrekenen, maar veel mensen komen dan terecht in een lagere belastingschijf, waardoor ze onder de streep minder betalen.

Daarnaast is het opgebouwde vermogen vrijgesteld van vermogensbelasting in box 3. Dit scheelt elk jaar per saldo 0,87 tot 1,65 procent, afhankelijk van de omvang van de spaarpot. Helaas zijn veel Nederlanders niet op de hoogte van de regels, waardoor ze jaarlijks duizenden euro’s aan belastingvoordeel mislopen.

Hoeveel mag ik opbouwen?

Hoeveel u belastingvrij mag sparen of beleggen, hangt af van de zogeheten fiscale jaarruimte: uw pensioentekort over het afgelopen kalenderjaar. U mag ook met terugwerkende kracht gebruik maken van deze regeling, door de jaarruimte van de afgelopen zeven jaren te benutten. Dit wordt reserveringsruimte genoemd.

Veel Nederlanders hebben een pensioentekort. Hiervan kan bijvoorbeeld sprake zijn als u pas op latere leeftijd bent begonnen met werken, vaak van baan bent gewisseld, een variabel inkomen hebt of als u een tijd hebt gewerkt bij een bedrijf zonder pensioenregeling. Ook veel zzp’ers bouwen minder pensioen op dan van de overheid zou mogen.

Let op ongemerkte jaarruimte

Soms heeft u zonder het te merken fiscale jaarruimte, zegt Gonard Wagenaar, eigenaar van Consensio Rekenmeesters in Zuidlaren, specialist Pensioenen waar we vaak mee samenwerken.
“Rijdt u bijvoorbeeld in een leaseauto, dan wordt hiervoor bij uw aangifte inkomstenbelasting een bedrag bij uw inkomen opgeteld. Over dit bedrag betaalt u wel belasting, maar bouwt u geen pensioen op. Daar zit dus ruimte.”

Ook als iemand alimentatie ontvangt, bouwt die fiscale jaarruimte op. “Maar veel gescheiden ouders hebben niet de middelen om die jaarruimte ook te benutten, omdat ze vaak minder alimentatie ontvangen dan waar behoefte aan is.”

Wagenaar adviseert om ook naar uw pensioenregeling te kijken. “Ik kom steeds meer werkgevers tegen die niet de volledige opbouwruimte benutten, maar slechts 80 of 90 procent van het maximale bedrag reserveren voor pensioenopbouw. Ook dat is van invloed op de jaarruimte.”

Hoe bereken ik de jaarruimte?

Er zijn op internet allerlei tools te vinden waarmee u de hoogte van uw jaarruimte kunt berekenen. Denk bijvoorbeeld aan de Rekenhulp Lijfrentepremie van de Belastingdienst. Om de jaarruimte te berekenen moet u de inkomensgegevens en uw Universeel Pensioen Overzicht (UPO) bij de hand hebben. Bent u ondernemer, dan is de winst uit onderneming van belang. Deze kunt u vinden in de jaarrekening.

Lijfrente of banksparen?

Als de hoogte van uw jaar- of reserveringsruimte berekend is, kunt u dit bedrag zelf storten in een lijfrenteverzekering of op een bankspaarrekening.

Een lijfrente keert uit tot uw overlijden, ongeacht uw uiteindelijke leeftijd. Bij banksparen maakt u afspraken over het aantal jaren waarin het spaartegoed wordt uitbetaald. Leeft u langer, dan stopt de uitkering. Maar er zijn nog meer verschillen. Het is verstandig om alle voor- en nadelen van beide productsoorten op een rij te zetten voordat u een keuze maakt.

Wanneer is het slim om de jaarruimte te benutten?

Heeft u jaarruimte, dan moet u de afweging maken of het slim is om daarvan gebruik te maken.  Om in aanmerking te komen voor belastingvoordeel, moet u namelijk wel aan enkele fiscale spelregels voldoen. Zo geldt het belastingvoordeel alleen voor uw jaar en- reserveringsruimte. Meer inleggen is wel toegestaan, maar dan betaalt u dan de volle pond.

Ook bent u minder flexibel, waarschuwt Wagenaar. “Als u spaart of belegt op een privérekening of via uw BV, kunt u daarmee doen en laten wat u wilt. U betaalt over het saldo dat boven de vrijstelling uitkomt wel vermogensbelasting. Of vennootschapsbelasting en aanmerkelijk belangheffing als u als ondernemer spaart via de BV. Maar daar staat tegenover dat u het geld altijd kunt opnemen; bijvoorbeeld als u het nodig hebt voor een sabbatical of de studie van de kinderen. Staat het geld op een lijfrente, dan kan dat niet, want tussentijds opnemen is niet toegestaan.” Hij adviseert daarom om goed te kijken naar de wensen vóór pensionering.

Ook de wensen voor de periode erna zijn van belang. “Er is pas echt sprake van een pensioengat als u meer wilt uitgeven dan u hebt opgebouwd”, zegt Wagenaar. “Heeft u bijvoorbeeld uw hypotheek afbetaald, dan zijn uw woonlasten een stuk lager en heeft u dus ook minder pensioen nodig. Het is dan de vraag of het wel nodig is om extra geld opzij te leggen. Maar verwacht u na uw pensionering grote uitgaven te doen, voor bijvoorbeeld een wereldreis, dan is het wel verstandig om extra vermogen op te bouwen.”

Verder is het verstandig om een inschatting te maken van uw fiscale voordeel. Niet iedereen valt na het bereiken van zijn AOW-leeftijd in een lagere belastingschijf. Blijft het belastingtarief gelijk, dan is er op dat vlak geen fiscaal voordeel. Kijk dus goed naar de verwachte hoogte van uw inkomen na pensionering.”

Of het verstandig en mogelijk is om de jaarruimte te benutten hangt dus af van uw persoonlijke situatie. Wij kunnen u helpen bij deze afweging.

Eerst de reserveringsruimte

Wilt u gebruik maken van het fiscale voordeel, dan adviseert Wagenaar om eerst de onbenutte jaarruimte over de afgelopen zeven jaar (dus de reserveringsruimte) te gebruiken. Deze periode verloopt op enig moment. Vervolgens kunt u kijken naar de jaarruimte over het afgelopen jaar. Dat is de slimste volgorde.

Hebt u vragen over uw pensioen of uw pensioenopbouw? Wij helpen u graag.